16 mitów o autyzmie

Jedną z trudności, z którą na co dzień muszą borykać się osoby z autyzmem jest fakt, że zbyt wiele ludzi nie rozumie na czym polega to zaburzenie. Zdarzają się nawet przypadki osób, które w ogóle nie wiedzą co to jest autyzm. Na temat autyzmu powstał nawet szereg mitów. Dziś zmierzymy się z tymi mitami i przekonamy się, że osoby z autyzmem wcale nie gryzą.

Mit pierwszy: autyzm jest powodowany przez szczepionki – mit ten jest nie tylko bardzo krzywdzący wobec osób z autyzmem, ale także najgroźniejszy w skutkach. Zdarza się, że rodzice rezygnują przez niego ze szczepień, co może powodować niepotrzebne zachorowania na choroby mogące prowadzić do przykrych powikłań. Źródłem tego mitu jest były gastroenterolog Andrew Wakefield, który przeprowadził na grupie dwunastu dzieci badanie mające sugerować związek szczepionki MMR z autyzmem i zapaleniem jelit. Badanie to okazało się fałszerstwem. Czasopismo medyczne „The Lancet” wycofało publikację Wakefielda, który za swoje nieetyczne działania został pozbawiony prawa do wykonywania zawodu lekarza. Od tego czasu przeprowadzono wiele badań, które wykluczyły związek między szczepieniami a autyzmem. Oprócz tego na niekorzyść tego mitu przemawia sam fakt, że autyzm diagnozuje się także u nieszczepionych dzieci.

Mit drugi: autyzm występuje tylko u chłopców – zaburzenie to występuje u obydwu płci, choć częściej jest ono diagnozowane u chłopców.

Mit trzeci: autyzm jest chorobą – autyzm to zaburzenie na skutek którego mózg rozwija się inaczej. Nazywanie go chorobą lub uszkodzeniem mózgu jest krzywdzące. Osoby z autyzmem w żadnym razie nie powinny mówić o sobie, że „są chore”.

Mit czwarty: osoby z autyzmem nie chcą mieć przyjaciół – większość osób z autyzmem chciałaby mieć przyjaciół tak samo jak każdy inny. Niestety ich trudności w kontaktach z innymi sprawiają, że trudno jest im nawiązać i utrzymać nowe znajomości. Do tego dochodzi problem kiepskiego zrozumienia przez społeczeństwo czym jest autyzm, co dodatkowo utrudnia nawiązywanie kontaktów.

Mit piąty: osoby z autyzmem są upośledzone intelektualnie – autyzm jest zaburzeniem rozwoju, a nie zaburzeniem intelektualnym. Większość osób z autyzmem ma normalny lub ponadprzeciętny iloraz inteligencji. Istnienie autyzmu nie wyklucza jednak współistnienia zaburzeń intelektualnych.

Mit szósty: wszystkie osoby z autyzmem są geniuszami – choć wśród osób z autyzmem zdarzają się osoby szczególnie uzdolnione, nie dotyczy to wszystkich. Tzw. zespół sawanta występuje jedynie u około 10% osób z autyzmem.

Mit siódmy: osoby z autyzmem nie potrafią mówić – część osób z autyzmem mówi mało lub nie mówi w ogóle, ale zdarzają się także osoby, które mówią dużo.

Mit ósmy: wszystkie osoby z autyzmem są takie same – każdy z nas jest inny. Dotyczy to także osób z autyzmem. Jak powiedział dr Stephen Shore, jeśli poznałeś jedną osobę z autyzmem, poznałeś jedną osobę z autyzmem.

Mit dziewiąty: autyzm można wyleczyć – autyzm jest stanem, który trwa całe życie. Odpowiednia terapia pomoże osobie z autyzmem funkcjonować prawidłowo, ale nie da się całkowicie „wyleczyć” autyzmu.

Mit dziesiąty: z autyzmu się wyrasta – jak pisałem w poprzednim punkcie, autyzm jest zaburzeniem trwającym całe życie. Dziecko z autyzmem wciąż będzie autystyczne gdy dorośnie.

Mit jedenasty: autyzm jest nowym zaburzeniem – autyzm został opisany po raz pierwszy już w 1943 roku przez austriacko-amerykańskiego psychiatrę Leo Kannera.

Mit dwunasty: osoby z autyzmem nie są w stanie znaleźć sobie drugiej połówki – to oczywiście nieprawda. Wiele osób z autyzmem żyje w udanych związkach i założyło rodziny.

Mit trzynasty: osoby z autyzmem nie potrafią o siebie zadbać, żyć samodzielnie ani utrzymać pracy – aby obalić ten mit, posłużę się przykładem kilku osób. Temple Grandin to doktor zootechniki, która wykłada na Colorado State University. John Elder Robison jest autorem kilku książek, w tym jednej o swoim dorastaniu z Zespołem Aspergera. Jerry Newport jest autorem i mówcą, który poślubił Mary Louise Meinel – aktorkę „Star Treka”. Wszystkie trzy wymienione osoby są osobami autystycznymi.

Mit czternasty: brak matczynej miłości prowadzi do autyzmu u dzieci – źródłem tego mitu jest teoria do której doszedł austriacki lekarz Bruno Bettelheim w latach 40. Badania udowodniły, że sposób traktowania dziecka nie ma związku z autyzmem.

Mit piętnasty: osoby z autyzmem są pozbawione uczuć i empatii – osoby autystyczne mogą mieć problemy z okazywaniem uczuć, co wcale nie znaczy, że tych uczuć nie mają. Tak samo jak każdy odczuwają emocje (radość, smutek, gniew itp.) i widzą jak czują się inni.

Mit szesnasty: autyzm można rozpoznać na pierwszy rzut oka – autyzm jest ukrytym zaburzeniem. Osoby z autyzmem nie wyglądają inaczej i nie da się ustalić na podstawie krótkiej obserwacji zachowania, że jest to autyzm.

Przemysław Rutkowski