Niepełnosprawne osoby też mogą grać

Gry komputerowe to dziś powszechne źródło rozrywki. Niektóre osoby niepełnosprawne też lubią pograć w wolnym czasie, ale wiele gier komputerowych jest niedostosowanych do ich potrzeb. Warto więc uświadamiać twórców gier komputerowych o osobach niepełnosprawnych i ich potrzebach. Sposobów na dostosowanie gier do potrzeb osób niepełnosprawnych jest wiele i dziś omówimy kilka z nich. Część z nich jest w miarę prosta do przygotowania, ale niektóre wymagają gruntownych prac nad kodem gry. Bardzo przydatnym źródłem informacji na temat ułatwień dostępu w grach komputerowych jest dokument dostępny na stronie: www.gameaccessibilityguidelines.com.

Napisy dialogowe

Bardzo istotna kwestia dla osób niesłyszących i niedosłyszących. Napisy są niezbędne, aby te osoby były w stanie zrozumieć dialogi mówione w grze. W grach, w których istotną rolę odgrywają dźwięki otoczenia powinny się znaleźć napisy także dla nich. Napisy powinny być też odpowiednio duże (najlepiej z możliwością dostosowania ich wielkości) i wyraźne – dobrze jest je umieścić na nieprzezroczystym lub półprzezroczystym tle. Ciesząca się wysoką popularnością gra Minecraft szwedzkiego studia Mojang Studios oferuje graczowi funkcję napisów dla źródeł dźwięku w pobliżu. Oprócz nazwy źródła dźwięku gracz otrzymuje informację o kierunku, z którego dochodzi dźwięk. Ułatwia to orientację i unikanie potencjalnych zagrożeń.

Brak konieczności przytrzymywania lub wielokrotnego naciskania klawiszy lub przycisków

Wiele gier wymaga przytrzymania lub wielokrotnego naciskania klawiszy lub przycisków aby wykonać niektóre akcje. W przypadku niektórych rodzajów niepełnosprawności granie w taki sposób może być uciążliwe lub męczące. Bardzo często w grach gracz musi przytrzymać klawisz aby biec lub kucnąć. Problem ten można rozwiązać umożliwiając graczowi przełączanie między chodem a biegiem lub staniem a kucaniem pojedynczym wciśnięciem klawisza i na szczęście wielu producentów gier tak robi. Innym dobrym rozwiązaniem jest wyeliminowanie konieczności wciskania klawiszy lub przycisków, gdy jest to możliwe. Przykładem jest umożliwienie automatyczne oddanie strzału gdy gracz celuje w przeciwnika. Wspomniany wcześniej Minecraft umożliwia automatyczne wykonanie skoku, gdy gracz zbliży się do krawędzi na którą jest w stanie wskoczyć.

Możliwość zmiany przypisania klawiszy lub przycisków oraz dostosowania interfejsu do potrzeb gracza

Niektóre ustawienia klawiszy na klawiaturze lub przycisków na kontrolerze mogą być nieodpowiednie dla niektórych niepełnosprawnych graczy. Dlatego więc gry powinny umożliwiać swobodną zmianę przypisania klawiszy lub przycisków aby gracz mógł dopasować je do własnych potrzeb. Jest to też istotne dla współpracy z kontrolerami dostosowanymi dla osób niepełnosprawnych. Dodatkowym udogodnieniem dla osób niepełnosprawnych jest możliwość zmiany właściwości i położenia elementów interfejsu. Dla graczy niedowidzących bardzo ważna jest także możliwość zmiany rozmiaru interfejsu.

Możliwość dopasowania poziomu trudności i parametrów rozgrywki do umiejętności gracza

Gry komputerowe powinny sprawiać przyjemność, a nie doprowadzać do frustracji. Są osoby, którzy preferują bardzo trudne gry, ale w przypadku innych osób zbyt wysoki poziom trudności uniemożliwia cieszenie się grą. Problem ten dotyczy szczególnie osób niepełnosprawnych, ale warto o nim pomyśleć także w przypadku w pełni sprawnych graczy. Gracze powinni więc mieć możliwość dostosowania poziomu trudności rozgrywki. Jako alternatywę dla prostego wyboru poziomu trudności warto zaoferować graczowi możliwość zmiany różnych aspektów rozgrywki, aby mógł radzić sobie z grą, ale jednocześnie stawiać sobie wyzwania. Z drugiej strony należy uważać, aby nie przytłoczyć gracza ogromną liczbą opcji. Należy również bezwzględnie unikać ośmieszania lub karania graczy, którzy za bardzo ułatwiają sobie rozgrywkę. Przykładem jest gra platformowa Celeste autorstwa Maddy’ego Thorsona i Noela Berry’ego. Poziom trudności tej gry jest dość wysoki – zwłaszcza w późniejszych etapach. Aby uczynić grę bardziej dostępną, jej twórcy uwzględnili w niej tryb asysty oferujący ułatwienia takie jak nieśmiertelność lub zmniejszenie prędkości gry aby ułatwić sytuacje wymagające wysokiego refleksu. Gracze mogą zawsze skorzystać z tego trybu gdy utkną albo gdy bardziej wolą odkrywanie fabuły niż wyzwania.

Udogodnienia dla osób cierpiących na fobie

Fobie mogą odstraszyć cierpiących na nie graczy od niektórych gier. Ważnym przykładem jest arachnofobia (lęk przed pająkami i bezkręgowcami przypominającymi pająki), ponieważ pająki są dość często spotykane w grach komputerowych. Na szczęście istnieje możliwość zapewnienia udogodnień dla graczy cierpiących na fobie, a niektóre gry już takie udogodnienia oferują. W grze Grounded amerykańskiego studia Obsidian Entertainment postać gracza zostaje zmniejszona do rozmiarów mrówki i musi przetrwać na podwórku pełnym różnych insektów. Wśród nich można znaleźć pająki polujące na gracza. Jednym z ułatwień dostępu oferowanych przez grę jest tryb arachnofobii, który umożliwia sprawienie, aby pająki wyglądały i brzmiały mniej niż pająki. Użycie tego trybu czyni grę bardziej dostępną dla osób cierpiących na arachnofobię. Zmiana jest jedynie wizualna i nie zmienia zachowania pająków. Innym przykładem jest gra House Flipper polskiego studia Frozen District. W grze tej gracz zajmuje się remontami domów. Jednym z elementów rozgrywki jest usuwanie gniazd karaluchów. Gracze, których odstrasza widok karaluchów, mogą w ustawieniach gry zastąpić karaluchy potłuczonym szkłem. Podobnie jak w przykładzie wyżej zmiana jest jedynie wizualna, a mechaniki pozostają te same. Zmiany można dokonać także w trakcie gry. Szwedzkie studio Coffee Stain Studios podeszło do sprawy bardziej humorystycznie. Jego gra Satisfactory jest symulatorem budowania fabryki na obcej planecie. W grze można spotkać wrogie istoty przypominające wyglądem pająki. Tryb arachnofobii w grze umożliwia zastąpienie ich hologramami kotów. Również tutaj zmiana jest jedynie wizualna. Co zabawne, społeczność tej gry często żartuje, że hologramy kotów są straszniejsze niż właściwa forma tych przeciwników.

Udogodnienia dla osób ze ślepotą barw

Bardzo poważnym błędem z punktu widzenia dostępności jest umieszczanie w grach komputerowych istotnych elementów, które można rozróżnić jedynie na podstawie kolorów. Aby rozwiązać ten problem, oprócz kolorów powinno wykorzystywać się tekst, wzory lub symbole. Jeśli liczba ważnych kolorów jest bardzo niewielka (na przykład w grach w których kolory są potrzebne tylko do rozróżnienia dwóch drużyn), można też użyć palet kolorów przyjaznych osobom ze ślepotą barw – gdy potrzebne są tylko dwa kolory, dobrym wyborem są na przykład kolory niebieski i pomarańczowy.

Udział osób niepełnosprawnych w testowaniu gry

Aby wspomóc pracę nad ułatwieniami dostępu w grze komputerowej, warto włączyć osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności w proces jej testowania. Praca na grą z osobami niepełnosprawnymi może dostarczyć wielu cennych informacji. Duże firmy powinny uwzględnić osoby niepełnosprawne w procesie rekrutacji, a małe jedno- lub kilkuosobowe studia mogą zwrócić się do lokalnych lub internetowych grup osób niepełnosprawnych.

Przemysław Rutkowski